Thắng lợi đó được hội tụ, kết tinh bởi nhiều nhân tố, trong đó, nổi bật chính là tính chất “toàn dân và toàn diện”.

Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của Nhân dân Việt Nam là một cuộc chiến tranh chính nghĩa, bởi vậy mà nó đã thu hút được sự tham gia của đông đảo mọi tầng lớp, mọi giới, mọi thành phần dân tộc với một quyết tâm sắt đá không gì lay chuyển nổi: "Không có gì quý hơn độc lập tự do". Trong cuộc chiến này, sức mạnh của Nhân dân, của ý chí và lòng yêu nước, của khối đại đoàn kết toàn dân tộc đã được Đảng, lãnh tụ Hồ Chí Minh phát động và quy tụ, tạo thành một sức mạnh tổng hợp to lớn để chống lại một đội quân xâm lược nhà nghề có tiềm lực kinh tế, khoa học kỹ thuật và quân sự vượt trội. Trong cuộc chiến này, đế quốc Mỹ và đội quân tay sai không chỉ đương đầu với một đội quân chủ lực của cách mạng, mà là đương đầu với cả một dân tộc thà hy sinh tất cả chứ nhất quyết không chịu làm nô lệ.

Tùy theo tình hình cụ thể của từng giai đoạn, quân và dân Việt Nam đã biết từng bước đánh bại các âm mưu, thủ đoạn; các chiến lược chiến tranh của địch; biết cách giành thắng lợi từng bước, tiến tới giành thắng lợi hoàn toàn. Trong suốt quá trình lãnh đạo, chỉ đạo toàn dân, toàn quân tiến hành kháng chiến, Đảng luôn giương cao 2 ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; chủ trương tiến hành đồng thời 2 chiến lược cách mạng ở 2 miền Nam - Bắc nhằm mục tiêu chung và bao trùm là chống Mỹ, cứu nước, giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, thống nhất Tổ quốc. Đặc biệt là trong giai đoạn cuối của cuộc kháng chiến, sự giúp đỡ về vật chất của các nước anh em có phần hạn chế; trong bối cảnh đó, để giành chiến thắng trong trận quyết chiến chiến lược cuối cùng, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã chủ trương và chỉ đạo tiến hành một cuộc động viên tổng lực trong cả nước, huy động được sức người, sức của ở mức cao nhất.
Thắng lợi mùa Xuân 1975 cũng cho thấy sự đoàn kết thống nhất trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân cả trong ý chí và hành động. Tư tưởng “đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công” được nâng lên một tầm cao mới. Tư tưởng đó được thể hiện ở sự thống nhất giữa ý Đảng và lòng dân, sự đoàn kết quân - dân, đoàn kết Bắc - Nam, đoàn kết các lực lượng yêu nước và tiến bộ.

Thắng lợi vĩ đại này cũng cho thấy bước phát triển vượt bậc của nền nghệ thuật quân sự độc đáo Việt Nam. Đó là một thế trận chiến tranh Nhân dân được tổ chức và xây dựng rộng rãi bằng lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang Nhân dân kết hợp chặt chẽ với nhau. Thế trận đó được hình thành ở khắp nơi, trên cả 3 vùng chiến lược; thậm chí cả ở sâu trong lòng địch; tạo ra sự liên hoàn trên khắp chiến trường miền Nam, giữa miền Bắc với miền Nam và giữa 3 nước anh em trên bán đảo Đông Dương: Việt Nam, Lào, Campuchia. Sự phát triển của nghệ thuật quân sự chiến tranh Nhân dân đã giúp Việt Nam giải quyết thành công những vấn đề cơ bản nhất mà chiến tranh đặt ra, đáp ứng được yêu cầu “lấy yếu đánh mạnh, lấy nhỏ thắng lớn”; giành thắng lợi từng bước, buộc địch phải bị động đối phó khắp mọi nơi và đi đến chỗ bị thất bại hoàn toàn.
Thắng lợi này còn cho thấy sự kết hợp một cách đúng đắn và hiệu quả sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, tăng cường đoàn kết quốc tế nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp để chiến thắng kẻ thù. Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của Nhân dân Việt Nam diễn ra trong bối cảnh quốc tế cực kỳ phức tạp; quan hệ một số nước trong hệ thống xã hội chủ nghĩa cũng như phong trào cộng sản quốc tế có sự rạn nứt. Trong hoàn cảnh ấy, Đảng đã biết chăm lo vun đắp và phát triển mối quan hệ hữu nghị truyền thống với các nước, đặc biệt là với Liên Xô và Trung Quốc; mở rộng tình đoàn kết quốc tế với các nước, các lực lượng yêu chuộng hòa bình trên thế giới. Chính vì vậy, chúng ta đã nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ to lớn cả về vật chất và tinh thần; điều này đã góp phần quan trọng thúc đẩy cuộc kháng chiến nhanh chóng đi đến thắng lợi cuối cùng.
Thắng lợi vĩ đại cách đây 40 năm đã để lại cho toàn Đảng, toàn quân và toàn dân Việt Nam những bài học lịch sử giá trị, trong đó có bài học về huy động sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Bài học đó có sức sống trường tồn và không chỉ có giá trị trong thời chiến, mà cả trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.