Hiệu quả từ một Đề án

Năm 2015, Đề án “Chính sách hỗ trợ, bảo vệ và phát huy giá trị nhà vườn Huế đặc trưng” được UBND tỉnh Thừa Thiên Huế ban hành. 25/26 chủ nhà rường cổ ở Phước Tích đã thống nhất xin tham gia vào Đề án. Năm 2017 đã trùng tu 03 nhà;  năm 2018 cải tạo, trùng tu 08 nhà; năm 2019 cải tạo, trùng tu 09 nhà; tổng giá trị trùng tu, cải tạo là hơn 13 tỷ đồng, đạt 100% số vốn giải ngân hàng năm.

 Khi triển khai thực hiện, Đề án đã tạo niềm tin, sự đồng thuận của người dân làng cổ Phước Tích trong việc trùng tu, cải tạo những ngồi nhà rường cổ đang xuống cấp, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa, kiến trúc đặc trưng, tạo thêm điểm nhấn để phát triển du lịch tại làng cổ Phước Tích.

Trong ngôi nhà rường vừa mới được trùng tu năm 2019, bà Lê Thị Phương không giấu được xúc động: “Khi tham gia thực hiện Đề án này, chúng tôi đã họp gia đình và thống nhất thực hiện, đồng thời vận động thêm anh em trong gia đình đóng góp thêm 400 triệu đồng để mở rộng không gian của ngôi nhà”. Trước đây ngôi nhà của bà Phương là một ngôi nhà 3 gian, sau khi tham gia đề án đã mở rộng thành ngôi nhà 3 gian 2 chái. “Đề án đã tạo góp phần chống xuống cấp, trùng tu, phục dựng ngôi nhà rường cổ của gia đình đồng thời đảm bảo an toàn, tôn tạo cảnh quan để gia đình khai thác, phát huy hiệu quả kinh tế của giá trị nhà vườn Huế đặc trưng.cho ngôi làng cổ này” Bà Phương chia sẻ thêm.

Từ nguồn vốn ngân sách của Đề án với kinh phí hơn 770 triệu đồng, ngôi nhà của ông Hồ Văn Tế đã được trùng tu như nguyên bản. Ông Tế cho biết: “Ngôi nhà rường cổ có tuổi đời hơn 100 năm của ông đã xuống cấp nghiêm trọng, một số cấu kiện bằng gỗ như rui, mèn bị mối mọt, hư hỏng, tường nhà bong tróc, mái ngói hư hỏng một phần, nhờ chính sách khôi phục và phát triển nhà rường của tỉnh đã góp phần trùng tu và sửa chữa ngôi nhà”

Với 26 ngôi nhà rường cổ có tuổi đời trên 100 năm, trong đó có 12 ngôi nhà có giá trị đặc biệt về kiến trúc, nghệ thuật.  Bên cạnh đó là hệ thống nhà thờ họ, phái, công trình di tích, tôn giáo, tín  ngưỡng mang văn hóa Chăm Pa, 12 bến nước đặc trưng của miền quê xứ Huế cùng với nghề làm gốm truyền thống Phước Tích nổi tiếng một thời... “Đề án “Chính sách hỗ trợ, bảo vệ và phát huy giá trị nhà vườn Huế đặc trưng” sẽ góp phần hỗ trợ người dân giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống, góp phần nâng cao giá trị hình ảnh ngôi nhà rường xứ đặc trưng của Huế”. Ông Nguyễn Vũ - Giám đốc Ban Quản lý làng cổ Phước Tích chia sẻ.

Bảo tồn và phát huy giá trị

Ông Lê Trọng Đào, một trong những chủ nhân của ngôi nhà rường cổ được trùng tu, bảo tồn phấn khởi: “Các chủ nhà rường đã thực hiện cam kết bảo vệ nhà rường khi tham gia Đề án, chấp hành nghiêm các quy định của Luật Di sản, có trách nhiệm giữ gìn, bảo vệ và phát huy giá trị di sản, phát huy ý thức tự nguyện, tự giác trong công cuộc bảo vệ những giá trị di sản văn hóa  đặc trưng gắn liền với phát triển kinh tế hộ gia đình và phát triển kinh tế - xã hội”.

Những ngôi nhà đã hoàn thành công tác trùng tu đã được UBND huyện Phong Điền đã bàn giao cho chủ nhà đưa vào khai thác và sử dụng, khai thác du lịch, tạo niềm vui, phấn khởi cho bà con nhân dân làng cổ Phước Tích.

Ngoài thương hiệu “Hương xưa làng cổ” nằm trong chuỗi các hoạt động trong mỗi dịp Festival Huế, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, trải nghiệm. Việc phát triển du lịch ở Phước Tích cũng có nhiều bước khởi sắc hơn. Hàng năm Phước Tích thu hút hàng nghìn lượt du khách trong nước và quốc tế. Đặc biệt, trong thòi gian gần đây, Ban Quản lý làng cổ Phước Tích đã phối hợp với các trường học trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức chương trình “Học sinh về với di sản” để cho các em học sinh đến trải nghiệm, tìm hiểu thêm nhiều về lịch sử, giá trị văn hóa dân gian. Qua đó, góp phần giáo dục học sinh biết trân trọng những giá trị văn hóa, lịch sử của cha ông.

Ông Nguyễn Vũ, thông tin: “Hiện nay, làng cổ Phước Tích có 14/26 nhà vườn tham gia dịch vụ tham quan nhà vườn, 05 nhà có dịch vụ homestay với sức chứa 30 người. Trong đó, triển khai 9 loại dịch vụ như: tham quan nhà rường cổ và các điểm di tích gắn với các chương trình trải nghiệm như làm các món bánh truyền thống, làm gốm Phước Tích, tham gia các trò chơi dân gian như bịt mắt đập om, bịt mắt bắt vịt, kéo co, đẩy gậy...dịch vụ homestay, đạp xe, đi thuyền trên sông Ô Lâu, thả đèn hoa đăng và tham quan du lịch”.

Để tiếp tục phát huy giá trị và phát triển các loại hình du lịch ở Phước Tích, hiện nay huyện Phong Điền đã hoàn thành Quy hoạch 1/500 tổng thể làng cổ Phước Tích và UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đang trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt quy hoạch. Đây là tiền đề quan trọng để UBND huyện Phong Điền có cơ sở để lập các dự án kêu gọi đầu tư, phát triển đồng bộ hạ tầng, đồng thời đảm bảo cảnh quan môi trường sinh thái phù hợp với không gian kiến trúc của làng cổ. Qua đó, nâng tầm giá trị của  Phước Tích để thu hút du khách trong nước và quốc tế.

Ông Nguyễn Văn Bình, Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Điền cho biết: “Trước mắt, trong năm 2020 huyện sẽ hỗ trợ người dân cải tạo lại khôn gian vườn của nhà rường, huyện sẽ hỗ trợ 500 triệu đồng cho 23/26 nhà rường để các hộ dân trồng cây bản địa, cải tạo vườn tạp…Bên cạnh đó, huyện sẽ tiếp tục trùng tu, cải tạo các nhà vườn tham gia Đề án và hoàn thành trong năm 2020; tiến hành cải tạo một số cảnh quan xung quanh làng cổ như thi công nạo vét kênh đưa thuyền du lịch tham quan, trải nghiệm dọc sông Ô Lâu vào Hồ Sen. Đồng thời kêu gọi các nhà đầu tư đến với làng cổ Phước Tích”.