Tạo ra cuộc "cách mạng" trong sản xuất

Đã 95 tuổi, râu tóc bạc như cước, nhưng già làng Trần Xuân Huy vẫn rất minh mẫn và hoạt bát. Già Huy kể: Sau ngày đất nước thống nhất, cảnh dân bản trượt dài trong cảnh đói ăn thiếu mặc khiến già hết sức trăn trở. Phương thức xóa đói giảm nghèo của Đảng và Nhà nước đã có, nhưng để triển khai được ở địa phương thì vô cùng gian nan.

Thấy chính quyền vận động dân bản xóa bỏ tập quán du canh du cư, phá rừng làm rẫy không hiệu quả, già Huy nghĩ, muốn dân bản làm theo phải có người đi trước làm gương. Nghĩ vậy nên già lao vào khai phá những vùng đất bằng phẳng rồi lặn lội xuống đồng bằng mua giống ngô, giống lúa nước về trồng. Lúc đầu, chứng kiến việc làm của già Huy, nhiều người cười khẩy. Nhưng đến khi thấy lúa, ngô thâm canh của già đạt năng suất cao gấp nhiều lần so với phương thức phát - cốt - đốt - trỉa, dân bản mới tin và làm theo.

Từ đầu những năm 90, già Huy được coi là đã tạo ra "cuộc cách mạng" về sản xuất ở Thượng Nhật. Được già hỗ trợ về giống và chỉ bảo về kỹ thuật, người Cơ Tu ở La Vân và các thôn bản khác trong xã đồng loạt chuyển sang sản xuất ngô, lúa nước và các cây trồng khác theo hình thức thâm canh. Làm theo già Huy nên dân bản xóa bỏ được tập quán du canh du cư, đốt rừng làm rẫy và cuộc sống ngày càng đi lên. Già cũng chính là người đầu tiên đưa cây cao su về trồng ở Thượng Nhật rồi chỉ dạy cho dân bản phát triển loại cây trồng chủ lực này. "Đến nay toàn xã đã có gần 350ha cao su, đưa lại thu nhập cho dân bản mỗi năm hơn 15 tỷ đồng" - già Huy phấn khởi cho biết.

Người xóa bỏ hủ tục…

Những năm trước đây, chuyện tảo hôn, kết hôn cận huyết, chữa bệnh bằng cách cúng bái... diễn ra tràn lan ở Thượng Nhật. Chính quyền vận động dân bản xóa bỏ hủ tục nhưng kết quả mang lại không đáng kể, thế là già cất công đi đến từng nhà tuyên truyền, vận động. Hộ nào tuyên truyền một lần chưa được thì già tuyên truyền nhiều lần. Được già cung cấp kiến thức và đưa ra các ví dụ cụ thể, sinh động về tác hại của hủ tục, dân bản mới nghe theo. “Có lần, thằng Hồ Văn Ri bắt con gái của nó lấy con trai của chị mình làm chồng. Nghe tin, tui chạy sang khuyên can nhưng thằng Ri gạt phắt đi. Phải sau nhiều giờ tui lấy tình cảnh con cái bệnh tật, kém thông minh của nhiều trường hợp kết hôn cận huyết trên địa bàn làm dẫn chứng chỉ cho thằng Ri thì hắn mới nghe theo nên hủy hôn sự đó” - già Huy kể.

Thấy rõ nguyên nhân dẫn đến những hủ tục trên là do sự kém hiểu biết kiến thức về sức khỏe, hôn nhân, nên già vận động dân bản phải không ngừng học chữ. Già lặn lội đến từng nhà vận động những người lớn mù chữ đi học lớp xóa mù, vận động trẻ em đến trường. "Đến nay, dù các hủ tục gần như đã hoàn toàn vắng bóng, nhưng tui vẫn đều đặn đi nắm tình hình để lỡ có trường hợp nào phát sinh mà can thiệp kịp thời" - già Huy tâm sự.

Nói về già Huy, ông Trần Văn Biển - Chủ tịch UBND xã Thượng Nhật cho rằng, người dân xã Thượng Nhật được như ngày hôm nay có công lao rất lớn của già Huy. Già chính là “nguồn sáng” soi đường giúp dân bản phát triển kinh tế và xóa bỏ các hủ tục lạc hậu để vươn lên.