Liên quan đến câu hỏi của đại biểu Nguyễn Văn Thạnh, Phó Trưởng ban chuyên trách Ban Văn hóa - Xã hội Hội đồng nhân dân tỉnh hỏi: Hiện vẫn còn khá nhiều công trình di tích lịch lịch sử, văn hóa bị xuống cấp nhưng chưa được khắc phục kịp thời và đề nghị tỉnh cho biết các giải pháp thực hiện công tác trùng tu di tích thời gian qua, kế hoạch thời gian tới?

Về vấn đề này, được sự ủy quyền của UBND tỉnh, đồng chí Phan Tiến Dũng - TUV, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể Thao đã trả lời: 

Hiện nay, toàn tỉnh Thừa Thiên Huế có gần 1.000 di tích được kiểm kê, lập hồ sơ, tính đến cuối tháng 11 năm 2017, đã có 156 di tích được xếp hạng: 87 di tích cấp Quốc gia (bao gồm 02 cụm di tích cấp Quốc gia đặc biệt), 69 di tích cấp tỉnh, trong đó có 36 di tích thuộc Quần thể di tích Cố đô Huế và 120 di tích do Bảo tàng Hồ Chí Minh, Bảo tàng Lịch sử tỉnh, UBND các huyện, thị xã, thành phố và một số đơn vị được phân cấp quản lý.

Căn cứ vào quy mô, tính chất, phạm vi ảnh hưởng, khả năng phát huy giá trị di tích, UBND tỉnh đã ban hành các Quyết định phân công quản lý trực tiếp di tích đối với từng cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân theo quy định của Luật Di sản Văn hóa. UBND tỉnh cũng đã giao Sở Văn hóa và Thể thao phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tiến hành khảo sát thực địa, đánh giá hiện trạng xuống cấp và xây dựng kế hoạch tu bổ, tôn tạo di tích của các di tích nằm ngoài hệ thống Quần thể di tích Cố đô Huế giai đoạn 2012 - 2020 và UBND tỉnh đã phê duyệt kế hoạch này.

Trong giai đoạn 2011-2016, với tổng kinh phí khoảng 30,5 tỷ đồng (nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa 9,6 tỷ đồng; nguồn hỗ trợ từ ngân sách các địa phương là 11,5 tỷ đồng; nguồn xã hội hóa là 9,4 tỷ đồng), các đơn vị, địa phương đã tiến hành bảo tồn, tu bổ cho 30 công trình (26 di tích cấp Quốc gia và 04 di tích cấp tỉnh). Một số địa phương bên cạnh nguồn kinh phí nhà nước đã tập trung huy động nguồn xã hội hóa đạt hiệu quả cao. Các di tích sau khi được trùng tu đã phục vụ kịp thời hoạt động giáo dục truyền thống và tham quan du lịch.

Năm 2017, với các nguồn vốn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, của Tỉnh và của các địa phương bố trí nguồn kinh phí cho công tác tu bổ di tích vào khoảng gần 10 tỷ đồng.

Đồng chí Phan Tiến Dũng - TUV, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể Thao cũng cho biết: Công tác chống xuống cấp di tích vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi bởi một số khó khăn sau:

Hệ thống di tích đã được xếp hạng bao gồm nhiều loại hình khác nhau (lịch sử, kiến trúc nghệ thuật, khảo cổ…), có quy mô lớn, phân bố rộng khắp trên địa bàn toàn tỉnh và trải qua quá trình tồn tại dưới điều kiện thời tiết khắc nghiệt, chiến tranh khốc liệt tàn phá nên rất nhiều di tích bị xuống cấp trong khi khả năng nguồn tài chính của tỉnh còn gặp quá nhiều khó khăn. Đây cũng là tình hình khó khăn, bất cập chung của các địa phương trong cả nước. Từ năm 2015, nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa trong công tác trùng tu di tích không còn, do vậy các địa phương rất khó bố trí. Các di tích đã được UBND tỉnh phân cấp quản lý nhưng một số địa phương do kinh phí hạn hẹp nên vẫn chưa chủ động cân đối được nguồn ngân sách tu bổ các di tích do mình được phân công trực tiếp quản lý.

Trong thời gian tới, UBND tỉnh chỉ đạo các ngành ưu tiên tập trung trùng tu một số công trình tiêu biểu như: Nhà lưu niệm Bác Hồ tại 112 Mai Thúc Loan, Cầu ngói Thanh Toàn, Đình làng Thế Lại Thượng, Chùa Thánh Duyên… Tỉnh sẽ hỗ trợ một phần kinh phí cùng nguồn vốn do địa phương đảm nhận để tu bổ một số công trình di tích được xếp hạng như di tích Đình làng An Cựu (thành phố Huế), Đình làng Lại Thế (huyện Phú Vang)...

Để ngăn chặn tình trạng xuống cấp hệ thống di tích trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới, đồng chí Phan Tiến Dũng đề nghị HĐND tỉnh quan tâm, nghiên cứu để ban hành nghị quyết trong việc bố trí kinh phí để thực hiện bảo tồn và phát huy giá trị đối với các di tích. Đồng thời, đề nghị các địa phương chủ động bố trí và huy động xã hội hóa để lựa chọn ưu tiên thực hiện công tác tu bổ, tôn tạo các di tích do địa phương trực tiếp quản lý.

Đại biểu Nguyễn Văn Thạnh, Phó Trưởng ban chuyên trách Ban Văn hóa - Xã hội Hội đồng nhân dân tỉnh tiếp tục đặt câu hỏi: Tiến độ thực hiện? Dự kiến thời gian nào có thể đưa Bảo tàng lịch sử vào hoạt động? Giải pháp để lưu giữ, bảo quản các hiện vật, tư liệu có giá trị khi chưa xây dựng cơ sở mới?

 

Đại biểu Nguyễn Văn Thạnh, Phó Trưởng ban chuyên trách Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh đặt câu hỏi trả lời

Tiếp tục trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Văn Thạnh, đồng chí Phan Tiến Dũng - TUV, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể Thao đã cho biết:

Sau ngày miền Nam giải phóng, Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên Huế được bố trí tạm tại Quốc Tử Giám, là di tích trong hệ thống Quần thể di tích Cố đô Huế. Ngày 17/4/2013, Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 05/2013/NQ-HĐND về việc phê duyệt Quy hoạch thiết chế văn hóa tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030, trong phần định hướng quy hoạch theo chuyên ngành đối với hệ thống bảo tàng, nhà trưng bày đã nêu rõ “Phấn đấu giai đoạn 2013 đến 2020: Đầu tư xây dựng Bảo tàng Lịch sử Cách mạng tỉnh Thừa Thiên Huế” (nay là Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên Huế). Sau khi làm việc với Bộ Quốc phòng, ngày 13/9/2016, UBND tỉnh đã có văn bản số 5514/UBND-ĐC gửi Bộ Quốc phòng đề nghị bàn giao cho tỉnh phần khu đất tại địa chỉ 268 đường Điện Biên Phủ, thành phố Huế hiện do Tiểu đoàn 19 thuộc Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Thừa Thiên Huế quản lý để làm Bảo tàng Lịch sử. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng theo đề nghị của UBND tỉnh đã có công văn gửi Chính phủ thống nhất việc bàn giao khu đất này cho Tỉnh. Ngày 28/3/2017, Chính phủ đã có văn bản 434/TTg-CN do Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng ký gửi Bộ Quốc phòng và UBND tỉnh về việc  đồng ý điều chuyển tài sản khu nhà, đất này sang cho UBND tỉnh quản lý và sử dụng. Ngày 25/5/2017 UBND tỉnh đã ban hành Quyết định giao đất số 1095/QĐ-UBND với tổng diện tích 7.500 m2 cho Sở Văn hóa và Thể thao để hình thành Bảo tàng Lịch sử tỉnh. Ngày 20/3/2017, UBND tỉnh đã có văn bản số 1476/UBND-XDHT về việc nhất chủ trương đầu tư xây dựng doanh trại Tiểu đoàn huấn luyện cơ động Bộ đội Biên phòng tỉnh tại thôn Hải Cát, xã Hương Thọ, thị xã Hương Trà. Nguồn kinh phí bố trí trong năm 2017 - 2018 trình HĐND tỉnh là 26,9 tỷ đồng.

Với việc đầu tư Bảo tàng Lịch sử về nơi mới sẽ hình thành các thiết chế văn hóa phù hợp, thuận lợi cho nhu cầu thưởng thức văn hóa nghệ thuật cho nhân dân, tạo nên sản phẩm du lịch đáp ứng như cầu của du khách; bên cạnh đó còn tạo nên điểm nhấn mới về kiến trúc, cảnh quan đô thị. Việc di chuyển Bảo tàng Lịch sử về nơi mới cũng sẽ tạo điều kiện để trả lại không gian mở rộng phạm vi trưng bày cho Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế. Đối với nhiệm vụ này, UBND tỉnh đã giao Sở Văn hóa và Thể thao phối hợp với các Sở liên quan tiến hành khảo sát cơ sở vật chất hiện có, khẩn trương triển khai lập dự án đầu tư Bảo tàng Lịch sử về nơi mới, đồng thời làm các phương án trưng bày Bảo tàng Lịch sử phù hợp với không gian tại địa điểm 268 Điện Biên Phủ, kế hoạch năm 2019 đưa bảo tàng vào hoạt động. Sở Văn hóa và Thể thao đã phối hợp với Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh thống nhất lộ trình, thời gian bàn giao thực tế sau khi Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh hoàn thành công tác đầu tư xây dựng doanh trại tại Hương Thọ.

Trong khi chờ di chuyển về nơi mới, Bảo tàng Lịch sử vẫn mở cửa và tổ chức các hoạt động như trưng bày, sưu tầm, bảo quản hiện vật, triển lãm các chuyên đề… Riêng công tác bảo quản các hiện vật, hiện tại Bảo tàng Lịch sử đang lưu giữ trên 30.000 tư liệu, hiện vật các loại. Mặc dù hệ thống kho bảo quản của Bảo tàng còn khó khăn nhưng các hiện vật đều được bảo quản đảm bảo nguyên tắc và theo quy định của Nhà nước. Bảo tàng Lịch sử đã triển khai kế hoạch bảo quản hiện vật hằng năm với các phương án cụ thể: Thực hiện gia cố, chống đỡ cho hệ thống kho tàng, tăng cường các điều kiện phương tiện, thiết bị, tiến hành bảo quản hiện vật cấp thiết và định kỳ; triển khai phương án phòng chống các tình huống, sự cố rủi ro bất thường (do thiên tai, cháy nổ, trộm cắp…) đảm bảo an ninh, an toàn tại các kho và địa điểm trưng bày.