Phát huy thế mạnh tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn, Thừa Thiên Huế là địa phương có tốc độ tăng trưởng cao so với cả nước trong hoạt động du lịch, với mức tăng trưởng bình quân 15-17%/năm (cả nước 10-11%/năm). Những năm qua, việc triển khai các chương trình trọng điểm du lịch của tỉnh và tổ chức thành công Năm Du lịch quốc gia Duyên hải Bắc Trung bộ - Huế 2012 cùng các kỳ Festival đã thúc đẩy hoạt động du lịch phát triển. Nếu năm 2010, Thừa Thiên Huế chỉ đón và phục vụ 1,7 triệu lượt khách thì năm 2014 đạt 2,6 triệu lượt, dự kiến năm 2015 đạt 3,2 triệu lượt, tăng bình quân 12,2%/năm. Trong đó, lượt khách du lịch quốc tế tăng nhanh từ 710.000 lượt năm 2010, dự kiến lên 1,2 triệu lượt năm 2015, tăng bình quân 9,2%/năm. Năm 2010, du lịch dịch vụ đóng góp 47 - 48%/năm vào GRDP, bình quân 3 năm trở lại đây, du lịch dịch vụ đóng góp trên 50% GRDP, riêng năm 2014 đóng góp 56% GRDP của tỉnh.

Căn cứ Chiến lược và Quy hoạch phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại các Quyết định 2473/QĐ-TTg, ngày 30/12/2011, Quyết định 201/QĐ-TTg, ngày 22/01/2013 và Quyết định 2161/QĐ-TTg, ngày 11/11/2013 Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch vùng Bắc Trung bộ đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030 thì thành phố Huế được xác định là trung tâm du lịch lớn nhất vùng.

Mặc dù là địa phương có ưu thế dẫn đầu về lượng khách nhưng sự phát triển về du lịch vẫn chưa tương xứng. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, đó là: Hệ thống sản phẩm du lịch chính là văn hóa - di sản do chậm đổi mới nên khả năng thu hút khách ít hơn giai đoạn trước. Di sản văn hóa ở Huế chỉ mới khai thác được một phần do khả năng nối kết khó khăn, các di tích, danh thắng khác chưa được đầu tư tu bổ hoàn chỉnh để trở thành các điểm du lịch hấp dẫn. Công tác xã hội hóa trong xây dựng các sản phẩm du lịch, dịch vụ còn yếu; các doanh nghiệp kinh tế, doanh nghiệp du lịch dịch vụ trên địa bàn nhỏ lẻ; thiếu đầu tư vào các dịch vụ cao cấp; ảnh hưởng của tính mùa vụ và thời tiết.

Để phát triển du lịch, dịch vụ trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, xứng tầm là Trung tâm văn hóa du lịch đặc sắc của cả nước, thành phố Văn hóa ASEAN, thành phố Festival đặc trưng của Việt Nam, với mục tiêu xây dựng Thừa Thiên Huế là điểm du lịch hàng đầu trong khu vực và quốc tế, nhiệm kỳ tới, cần triển khai các giải pháp mang tính đột phá sau đây:

1. Tập trung phát triển các sản phẩm du lịch, dịch vụ mang tính đặc trưng và có sức cạnh tranh cao

Xây dựng bộ sản phẩm mang thương hiệu Huế: Hình thành chuỗi giá trị cung ứng dịch vụ, đáp ứng nhu cầu của du khách. Ngoài các sản phẩm hiện có dựa trên di sản văn hóa, cần tập trung xây dựng sản phẩm độc đáo, đột phá là đầm phá và biển. Lựa chọn và xây dựng các khu du lịch cao cấp cùng các loại hình dịch vụ đi kèm tại một số khu vực: Thuận An, Tư Hiền, Cảnh Dương, Lăng Cô, Sơn Chà, Đầm Lập An... các bãi biển mới như: Vinh Thanh, Bãi Chuối, Điền Hải, Quảng Ngạn...

Phát triển loại hình du lịch nghỉ dưỡng: Phát huy những lợi thế các điểm ven biển, suối nước khoáng Thanh Tân, Mỹ An để thiết lập các cơ sở dịch vụ về y tế và du lịch. Phát huy lợi thế của trung tâm y tế chuyên sâu, hình thành trung tâm du lịch chữa bệnh (như Singapore, Thái Lan, Hàn Quốc...). Xem xét cơ hội để phát triển dịch vụ phục vụ khách các thị trường cao cấp, khách từ Lào, Thái Lan, Myanmar và các nước ASEAN. Khai thác ưu thế cảnh quan thiên nhiên, di tích kết hợp với lễ hội Festival Huế, Festival Nghề truyền thống để tham quan dọc tuyến sông Hương - phá Tam Giang bằng cả đường thủy lẫn đường bộ và khi quốc lộ 49 hoàn thành như thành Hóa Châu, Trấn Hải Thành, tháp Phú Diên, chùa Thánh Duyên, Hải Vân Quan...

Phá Tam Giang

Nâng cao chất lượng loại hình du lịch di sản: Xây dựng các sản phẩm mang tính khác biệt, mở rộng phạm vi trưng bày và đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ tại di tích Hoàng Thành, các lăng vua, các địa điểm khác mà du khách thường đến. Sản phẩm du lịch này đã phát triển “tới ngưỡng”, do vậy phải “làm mới” và nâng cao chất lượng để tạo sự cạnh tranh so với các di sản thế giới như Hội An, Mỹ Sơn, Phong Nha. Huy động tối đa các nguồn lực để bảo tồn các di tích, chú trọng chọn lựa công trình và tính toán đến hiệu quả đầu tư.

Thiết lập các dự án với những cơ chế phù hợp để tạo đột phá, huy động những doanh nghiệp dịch vụ chuyên nghiệp cùng đầu tư nhằm làm gia tăng các sản phẩm đặc thù với mục đích khai thác Hoàng Thành, các khu vực trong kinh thành như sông Ngự Hà, hồ Tịnh Tâm, hồ Học Hải, khu Hổ Quyền, Voi Ré, Văn Thánh... tạo điều kiện cho khách tham quan khám phá, trải nghiệm văn hóa cung đình.

Đầu tư hình thành các khu giải trí, mua sắm: Hình thành trung tâm mua sắm tập trung phục vụ cho đối tượng khách du lịch tàu biển và các đoàn có số lượng khách đông, loại hình này thiết lập tại thành phố Huế và khu Chân Mây. Phát huy nét đặc trưng của du lịch tâm linh, đặc biệt tại các địa điểm hiện nay du khách đang quan tâm như Đền Huyền Trân, Thiền Viện Trúc Lâm Bạch Mã, Tượng Quán Thế Âm, các cổ tự..., đáp ứng xu hướng hiện nay của khách du lịch đang hướng tới trải nghiệm sự thanh tịnh. Hình thành các dịch vụ trên và hai bên bờ sông Hương dựa trên thưởng thức cảnh quan, quy hoạch 2 bờ sông Hương do tập đoàn Koica - Hàn Quốc đang tư vấn triển khai; phát triển mạnh du lịch nông thôn, du lịch dựa vào cộng đồng tại làng cổ Phước Tích, cầu ngói Thanh Toàn.

2. Kết nối giao thông thuận lợi nhất cho quá trình phát triển du lịch

Hiện tại tỉnh đã kết nối với các đầu mối giao thông cả về đường bộ, đường sắt, đường thủy và đường hàng không. Tuy nhiên, những năm qua khả năng kết nối sân bay quốc tế Phú Bài với các trung tâm trong khu vực vẫn thấp, di chuyển bằng giao thông đường bộ chưa nhanh, do vậy khả năng đáp ứng yêu cầu của khách chưa đầy đủ.

Những năm tới, ngành hàng không càng phát triển, do vậy phải chú trọng tháo gỡ, liên kết với các doanh nghiệp mở các đường bay nội địa. Ngoài nối Huế - Thành phố Hồ Chí Minh - Hà Nội - Đà Lạt cần nối tiếp Huế - Cần Thơ - Nha Trang và đường bay quốc tế nối Huế với các cố đô trong vùng, Huế - Luangprabang (Lào) - Bangkok, Ayutthaya (Thái Lan) - Bagan (Myanmar). Xây dựng Cảng Chân Mây là cảng biển du lịch quốc tế nối với Hạ Long, Vũng Tàu, Phú Quốc (Việt Nam), Hong Kong, Singapore, Philippines... Thiết lập các phương tiện giao thông kết nối nhanh, tăng cường dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của khách du lịch tàu biển. Đầu tư các đội xe quy mô, chất lượng cao để phục vụ du khách số lượng lớn, vừa tạo nguồn thu vừa chủ động trong triển khai các kế hoạch.

Cảng Chân Mây

Xây dựng chính sách nhằm thu hút các hãng hàng không mở đường bay trực tiếp đến Huế, kết nối Huế với những thị trường khách lớn của khu vực và thế giới. Bên cạnh việc kết nối giao thông đối ngoại, việc đầu tư hạ tầng nhất là từ trung tâm Thành phố đến các điểm du lịch, di tích là vấn đề ưu tiên, các tuyến đến vùng tắm biển, đầm phá Tam Giang, làng cổ Phước Tích, cầu ngói Thanh Toàn... nhằm kết nối vùng biển, vùng núi gần thành phố hơn.

3. Xây dựng chính sách ưu đãi, huy động các nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng, xây dựng những khu du lịch, dịch vụ lớn

Nghiên cứu và ban hành các cơ chế chính sách đồng bộ, rõ ràng, chọn lựa, ưu tiên hợp lý để thu hút dòng đầu tư về du lịch nhất là "các nhà đầu tư chiến lược". Tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp địa phương gắn với hoạt động du lịch phát triển hạ tầng, các dịch vụ y tế, viễn thông, ngân hàng, giao thông…

Tiếp tục tập trung triển khai Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Thừa Thiên Huế đến năm 2020, tầm nhìn 2030 do tập đoàn Akitek Tenggara (Singapore) tư vấn. Ưu tiên đầu tư vào các cụm du lịch trọng điểm, các khu du lịch tổng hợp, tạo động lực thúc đẩy sự đột phá nhằm cải thiện môi trường du lịch. Những năm tới cần tranh thủ các nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng, khu du lịch tổng hợp quốc gia Chân Mây - Cảnh Dương - Lăng Cô - Bạch Mã - Sơn Chà - Hải Vân, bên cạnh các khu nghỉ dưỡng, sớm đầu tư khu du lịch giải trí, thể thao cao cấp tại khu vực này. Ưu tiên xây dựng một số khu du lịch tạo thành những trọng điểm mới có sức cạnh tranh như thành phố xanh Chân Mây - Lăng Cô, trung tâm du thuyền Chân Mây với các loại hình dịch vụ phục vụ ẩm thực, hàng lưu niệm, các trò chơi thể thao. Hình thành khu nghỉ dưỡng tại Bạch Mã, xây dựng Khu du lịch làng nổi đầm phá trên vùng Tam Giang - Cầu Hai; kêu gọi dự án đầu tư trên vùng đầm phá, có thể tại Lập An hoặc tại Vinh Thanh, làng sinh thái, làng văn hóa A Lưới, các di tích A Bia, A So và đời sống vùng đồng bào dân tộc ít người. Phát huy khả năng các điểm tham quan và cảnh quan ở vùng Tây Nam, thiết lập khu trung tâm Hội nghị và cơ sở lưu trú tại khu vực đồi Thiên An nhằm thu hút các Hội nghị quốc gia, quốc tế. Xây dựng dự án Cồn Hến trở thành điểm du lịch làng quê - nơi tập trung giá trị kiến trúc dân gian thuần Việt, bản sắc Huế phục vụ khách du lịch trải nghiệm, vừa phục vụ các đoàn khách du lịch tàu biển số lượng lớn.

Ưu tiên đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng; các khu vui chơi giải trí hiện đại; có chính sách thuế phù hợp, đặc biệt về thuế đất đối với các khu du lịch. Quan tâm, kêu gọi các tập đoàn, công ty có thương hiệu mạnh về du lịch như: Vingroup, Bitexco, BRG, Hilton, Hyyat, Marriott, InterContinental, Banyan Tree... để có những thương hiệu đẳng cấp đầu tư vào lĩnh vực dịch vụ, khách sạn, giải trí... Tạo điều kiện cho các công ty đa quốc gia đầu tư vào dịch vụ giao thông; lĩnh vực giải trí mới, cao cấp như các trò chơi thể thao dù lượn, thủy phi cơ, tàu cánh ngầm...

4. Cải thiện và nâng cao chất lượng dịch vụ

Tuyên truyền làm cho mọi người nâng cao nhận thức làm dịch vụ (khắc phục tình trạng và tâm lý chỉ cần làm đủ ăn, thiếu tính quyết liệt, chịu khó). Tạo điều kiện cho người dân tham gia và hưởng lợi thông qua việc sản xuất và kinh doanh trong lĩnh vực du lịch. Khuyến khích phát triển du lịch cộng đồng, du lịch có trách nhiệm nhằm góp phần xóa đói giảm nghèo; huy động các nguồn đóng góp từ thu nhập du lịch cho hoạt động bảo tồn, phục hồi các giá trị văn hoá và phát triển du lịch xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao kỹ thuật phương tiện cung cấp thông tin trong các bảo tàng, di tích, nhà trưng bày. Tổ chức các lớp tập huấn về du lịch cho các thành phần trong xã hội thường xuyên tiếp xúc với khách du lịch. Tạo điều kiện thuận lợi cho các hãng lữ hành nhằm nâng cao hiệu quả nối các tour du lịch xuyên Việt, các trung tâm Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Nha Trang, Đà Lạt...

Du lịch cộng đồng Cầu Ngói Thanh Toàn

Tranh thủ sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế như ILO, UNESCO, EU, JICA... từng bước chuẩn hóa nguồn nhân lực bảo tồn di tích, du lịch, dịch vụ. Khai thác nguồn nhân lực tại chỗ để đào tạo, đồng thời thu hút những người giỏi trong nước, kể cả người nước ngoài để ngày càng nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch. Tăng cường vận động, tạo tư duy kinh doanh, góc nhìn mới trong dịch vụ, hình thành các nhà hàng đặc sản, món ăn mang phong cách Huế, các nhà hàng Á, Âu tạo sự phong phú về sản phẩm ẩm thực, điểm đến.

Triển khai một số dự án quan trọng như: Xây dựng Phố đêm đi bộ (ở khu vực khác với khu vực đường Nguyễn Đình Chiểu), hình thành khu bán hàng truyền thống Huế có chất lượng, giá thành cao (khắc phục tình trạng chưa đạt thẩm mỹ). Đẩy nhanh tiến độ xây dựng các dự án trọng điểm, các cao ốc cao tầng đang xây dựng ở trung tâm Thành phố để nâng cao diện mạo đô thị.

Hướng dẫn, hỗ trợ để chuyên nghiệp hóa các hoạt động dịch vụ, thiết lập các cơ sở ẩm thực, trung tâm mua sắm, dịch vụ hàng lưu niệm... có khả năng đáp ứng những đoàn khách lớn.

5. Đẩy mạnh công tác xúc tiến, quảng bá theo hướng hiệu quả, thiết thực

Tập trung mở rộng xúc tiến và đổi mới hình thức quảng bá theo chiến lược phát triển sản phẩm, thương hiệu; tận dụng tối đa sức mạnh truyền thông qua các mạng xã hội. Nâng mức đầu tư kết hợp xã hội hóa để xúc tiến quảng bá tại các hội chợ, sự kiện quan trọng tại các thị trường trong nước và quốc tế. Bên cạnh thị trường khách nội địa là trọng yếu, tiếp tục đẩy mạnh các thị trường khách có mức chi tiêu cao, thị trường trọng điểm như Tây Âu, Đông Bắc Á, Bắc Mỹ và mới đây là thị trường Nga, Trung Quốc, Hàn Quốc, ASEAN...

Phát huy lợi thế của Huế, nơi có nhiều đoàn khách quan trọng, nhiều đoàn nguyên thủ quốc gia đến thăm, đến dự hội nghị luôn có các hãng thông tin đưa tin đi kèm, do vậy phải tận dụng cơ hội này để đưa hình ảnh văn hóa Huế, văn hóa Việt Nam ra thế giới. Nghiên cứu xuất bản các ấn phẩm liên quan đến tài sản văn hóa, đầu tư làm những phim hay, những phóng sự dài tập để quảng bá về văn hóa du lịch.

Xúc tiến, quảng bá mở rộng thị trường du lịch quốc tế

Tăng cường xây dựng các trung tâm thông tin du lịch ở sân bay, ga tàu, cảng Chân Mây và những khu vực thuận lợi trong địa bàn thành phố, nhằm cung cấp kịp thời thông tin sản phẩm, tình trạng nơi đến, các dịch vụ đáp ứng để du khách yên tâm lựa chọn các lộ trình thích hợp. Một số di tích đang trùng tu, tu bổ hoặc khó khăn về hạ tầng cần hạn chế khách tham quan; đồng thời, thông tin đầy đủ để không gây trở ngại và đảm bảo sự tin cậy cho khách.

6. Đảm bảo tính đồng bộ trong tổ chức thực hiện

Phối hợp xây dựng cơ chế liên kết chặt chẽ giữa nhà nước, các doanh nghiệp cùng tư nhân theo mô hình hợp tác công - tư trên cơ sở luật pháp và tư duy đột phá nhằm thu hút các nguồn lực xã hội, các nguồn đầu tư trong nước, nước ngoài. Khuyến khích sự tham gia của các đoàn thể chính trị -  xã hội, xã hội nghề nghiệp, các tổ chức và cộng đồng dân cư trong phát triển du lịch. Nâng cao tinh thần trách nhiệm của các địa phương trong việc phối hợp bảo đảm trật tự, vệ sinh, an toàn cho du khách.

Củng cố vai trò của Ban Chỉ đạo Phát triển Du lịch tỉnh; phát huy  trách nhiệm của các ngành trong thực hiện Quy hoạch. Sự hỗ trợ của các ngành trong du lịch là rất quan trọng như ngành Công thương có các sản phẩm làng nghề là nơi thao tác trình diễn và mua hàng hóa; ngành Nông nghiệp có những khu canh tác phục vụ cho du lịch; nâng cao sự phối hợp của các ngành thuế, hải quan, giao thông. Các huyện, thị xã, thành phố căn cứ vào quy hoạch phát triển du lịch và khả năng từng địa phương để xác lập các sản phẩm mang tính đặc thù, hoạch định phân khu chức năng bảo đảm sự phát triển chung của du lịch toàn tỉnh. Thành lập Tổ tư vấn gồm các chuyên gia (cả chuyên gia nước ngoài) có kinh nghiệm, nhiệt huyết nhằm tham mưu, giúp Ban Chỉ đạo hoạch định, xây dựng, giám sát một số kế hoạch cụ thể. Xây dựng bộ máy quản lý bảo đảm phục vụ cả quy hoạch phát triển, thẩm định báo cáo đầu tư, tư vấn nghiệp vụ, triển khai các hoạt động xúc tiến nhằm không tạo ra những mâu thuẫn hoặc tình trạng cạnh tranh.

Tàu du lịch cập cảng Chân Mây đưa khách tham quan di tích Huế 

Thiết lập Quỹ Phát triển du lịch (như nhiều tỉnh, thành phố đã thực hiện) để tập trung hỗ trợ cho một số hoạt động quan trọng như đầu tư sản phẩm, xúc tiến... Thường xuyên thông tin về cơ chế đầu tư, công bố các số liệu liên quan đến dịch vụ, du lịch, các quy chế của địa phương để các nhà đầu tư trong và ngoài nước biết và tham khảo. Những lễ hội, sự kiện lớn cần thống nhất nội dung, thời gian thuận lợi cho các hãng lữ hành tiếp cận phục vụ khách.

Để thực hiện hiệu quả những giải pháp trên, đòi hỏi phải có quyết tâm chính trị cao, sự ủng hộ, sự đồng thuận của các cấp, các ngành và cả cộng đồng. Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thừa Thiên Huế sẽ  tiếp tục nỗ lực phấn đấu để góp phần cùng Đảng bộ và nhân dân toàn tỉnh xây dựng Thừa Thiên Huế phát triển nhanh, mạnh và bền vững.

(Tham luận tại Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV

của đ/c Phan Tiến Dũng - GĐ Sở VHTT&DL)